Rất nhiều người sau khi đến Nhật đều cho rằng phương pháp giáo dục con người của đất nước này rất đáng ngưỡng mộ. Có những cách dạy con của người Nhật tuy đơn giản nhưng lại mang giá trị giáo dục hết sức sâu sắc mà có thể trong cách giáo dục con cái của những quốc gia khác, điều này có thể bị bỏ qua hoặc không dạy cẩn thận đến nơi đến chốn.
Cách dạy con của người Nhật
Kể chuyện cổ tích là cách dạy con của người Nhật rất đặc biệt
Cũng như các bậc làm cha mẹ khác, các ông bố bà mẹ Nhật thường dạy con qua việc kể cho bé nghe những câu chuyện cổ tích. Các bậc phụ huynh tin rằng chính thế giới thần thoại cùng những điều lạ kỳ và không tưởng ấy là chất liệu và niềm cảm hứng cho sự sáng tạo vô biên của đứa trẻ sau này. Hãy thử nhìn vào cuộc sống thường ngày và ta sẽ thấy: trong truyện có thảm thần và ngoài đời chúng ta có máy bay, trong truyện chỉ cần phẩy tay là cửa mở và ngoài đời chúng ta có hệ thống cửa cảm biến,…
Không áp đặt cho con trẻ
Đặc biệt, cha mẹ Nhật ít khi quy kết con trẻ như “Con thật lười biếng” hoặc “Sao con lì lợm thế”, bởi họ hiểu tâm lý của trẻ con. “Khi bạn mắng con bạn là đồ con lợn 10 lần, chúng sẽ kêu ụt ịt vào lần thứ 11”. Khi dùng những lời lẽ tiêu cực và quy chụp để mắng dạy con, trẻ con sẽ bị giáo dục đúng theo lối bị phủ nhận đó.
Khen hành vi cụ thể của con
Nếu chỉ khen “Con tôi giỏi quá” thì sẽ biến trẻ thành tự phụ. Không chỉ là khen trẻ mà cha mẹ Nhật thường khen hành vi mà trẻ đã làm như “Con mẹ tự xúc cơm thật cừ” hay “Ai mà tự thay quần áo giỏi thế nhỉ!”. Khi trẻ được khen về một hành động cụ thể nào đó, chúng sẽ cố gắng làm tốt việc đó ở những lần kế tiếp để lại được cha mẹ hài lòng và khen ngợi. Cha mẹ Nhật không ngại khen con nhưng họ khen rất cụ thể.
Đề cao tính tự lập
Theo 1 nghiên cứu, mỗi bà mẹ Nhật Bản bỏ ra trung bình 2 giờ/tuần để tập trung vào việc hỗ trợ và giúp đỡ con làm những việc cơ bản hằng ngày (phụ huynh nước Mỹ mất khoảng 24h/tuần). Khoảng thời gian còn lại, trẻ em Nhật Bản có khả năng tự thực hiện và giải quyết các nhu cầu cá nhân mà không cần đến sự giúp đỡ của người lớn.
Không cho con xem TV
Ngoài việc xem TV tốn thời gian và có thể khiến trẻ bị nghiện, cha mẹ Nhật còn ý thức rất rõ việc nếu cho con xem tivi quá sớm và quá nhiều thì cấu trúc của đại não sẽ bị phá vỡ; từ tivi phát ra dòng âm cực sản sinh ra từ điện áp 20,000 volts, gây ảnh hưởng không tốt đến thuỳ não trước (phần tạo ra năng lực suy nghĩ) của con người. “Tắt TV, Bật ý tưởng” là châm ngôn truyền miệng của phụ huynh Nhật.
Dạy chữ từ sớm
Theo các công trình nghiên cứu của Nhật, việc dạy chữ có thể làm thay đổi chức năng, và dẫn đến cấu tạo não thay đổi theo. Hiện tượng này, trẻ càng nhỏ càng dễ. Các bậc cha mẹ ở Nhật quán triệt dạy chữ cho con ngay từ rất sớm. Và họ hiểu rằng để hệ tín hiệu ngôn ngữ của trẻ hoạt động tốt, trẻ càng học gần với thời điểm mới sinh ra càng có hiệu quả cao.
Dạy trẻ biết chờ đợi
Khi bắt gặp trẻ em Nhật Bản ở nơi công cộng, những người ngoại quốc sẽ cảm thấy rất ngạc nhiên về khả năng tự kiểm soát hành vi và cảm xúc của chúng. Trẻ em xử sở mặt trời mọc được giáo dục rằng, không có chuyện khóc lóc và mè nheo để có được điều mình muốn. Chúng sẽ phải đợi theo thứ tự cũng như đến khi được người lớn chấp thuận hoặc từ chối yêu cầu đó.
Cách dạy con của người Nhật về cách ứng xử
Người Nhật cũng có thái độ rất khác người Việt trong các vấn đề liên quan đến con cái của họ. Điển hình như một số vấn đề dưới đây:
Bố mẹ Nhật không bao giờ nói về con của mình
Các bậc phụ huynh Việt Nam có thể dành hàng giờ đồng hồ để nói về những đứa con của họ. Trong khi đó, các mẹ Nhật hầu như không bao giờ nói với bất kỳ ai về đứa trẻ họ nuôi nấng ngoại trừ người thân nhất ( người chồng, cha hoặc mẹ…) .
Họ cho rằng những lời nói như thế mang tính chất khoe khoang và không cần thiết. Nếu con em họ có điều gì đó nổi bật hơn những đứa trẻ khác, sẽ có cách khác tự nhiên hơn để cho mọi người thấy ( đơn giản như: một đứa trẻ được vào đội bóng của trường, chúng sẽ có đồng phục và mọi người có thể biết điều đó khi nhìn vào đồng phục của chúng ).
Thân mật nhưng không ôm hôn
Tại Nhật Bản, cha mẹ dành rất nhiều thời gian để chơi cùng con cái. Điều này gần giống với người Việt. Nhưng khác một điều, người Nhật không ôm hôn con cái họ và cũng rất không thích người ngoài làm những điều tương tự.
Họ cho rằng đó là việc làm mang tính xâm phạm tình dục và có thể mang đến những căn bệnh khó chịu nào đó. Nhưng họ vẫn có cách thể hiện tình cảm trong gia đình.
Gia đình Nhật Bản ăn ngủ cùng nhau rất thân thiết. Trên một chiếc dường, cha mẹ nằm 2 bên và đứa trẻ thì nằm ở giữa. Những bậc cha mẹ thậm chí đưa con cái của họ đi theo ngay cả khi đến những phòng tắm hơi ( suối nước nóng ) công cộng – nơi mà tất cả mọi người đều khỏa thân. Điều này gần như không thể có ở Việt Nam.
Tự làm đồ ăn cho trẻ
Ở Nhật Bản, việc người mẹ chế biến những bữa ăn trưa cho trẻ mang tới trường gần như là điều đương nhiên. Mẹ Nhật được học các lớp giáo dục trước sinh để nắm được những loại đồ ăn ( dinh dưỡng ) nào là tốt nhất cho con em của họ. Và họ áp dụng nó một cách cực kỳ hiệu quả.
Những loại đồ ăn thường được tạo hình theo những loài động vật hoặc hoa quả dễ thương cực kỳ đẹp mắt trong khi vẫn đảm bảo hoàn hảo yếu tố vệ sinh và dinh dưỡng.
Cách dạy con của người Nhật Bản không hề khó, không phải cái gì to lớn mà thiên về vừa chơi vừa học một cách tự nhiên, linh động chứ không gò bó, thúc ép. Tuy nhiên cha mẹ nên nghiên cứu và thống nhất trong việc đưa ra phương pháp dạy con phù hợp.
