Trong quá trình nuôi dạy con, không ít lần cha mẹ phải đối diện với tình huống: con không nghe lời, phản ứng tiêu cực hoặc phớt lờ lời dạy dỗ. Điều này khiến nhiều bậc phụ huynh cảm thấy lo lắng, mất kiên nhẫn và đôi khi dẫn đến những phản ứng thiếu kiểm soát. Vậy cha mẹ nên làm gì khi con không nghe lời để vừa dạy con hiệu quả, vừa giữ được mối quan hệ tích cực trong gia đình? Cùng chuyên mục làm cha tìm hiểu nhé!
Hiểu nguyên nhân vì sao con không nghe lời
Cũng giống như việc tìm hiểu bầu 32 tuần em bé nặng bao nhiêu khi mang thai đến khi con lớn thì vấn đề con không nghe lời cha mẹ nên xử lý thế nào cũng khiến nhiều cha mẹ quan tâm. Để giải quyết vấn đề này cha mẹ cần biết lý do con không nghe lời. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hành vi này, chẳng hạn:
- Trẻ đang trong giai đoạn phát triển tâm lý như tuổi dậy thì, tuổi lên 3, tuổi lên 7 – lúc mà nhu cầu khẳng định bản thân cao.
- Trẻ cảm thấy không được lắng nghe hoặc tôn trọng trong gia đình.
- Cha mẹ thường ra lệnh thay vì hướng dẫn hoặc đồng hành.
- Trẻ đang bị căng thẳng từ môi trường học tập, bạn bè hoặc thay đổi gia đình.
Hiểu rõ nguyên nhân giúp cha mẹ có cách xử lý phù hợp thay vì trừng phạt hoặc trách mắng một cách vô lý.
Vậy cha mẹ nên làm gì khi con không nghe lời?
Khi đối mặt với tình huống con không vâng lời, điều quan trọng là cha mẹ phải giữ bình tĩnh và áp dụng các chiến lược phù hợp.
Giữ bình tĩnh – yếu tố quan trọng hàng đầu
Khi con cãi lại, khó bảo hay bỏ ngoài tai lời dặn, phản ứng đầu tiên của nhiều phụ huynh là nổi nóng. Tuy nhiên, điều này không giúp cải thiện tình hình mà còn tạo ra tâm lý chống đối ở trẻ.
Giữ bình tĩnh không có nghĩa là bỏ qua hành vi sai trái, mà là phản ứng một cách tỉnh táo, có kiểm soát để truyền tải thông điệp rõ ràng mà không làm tổn thương con. Khi cha mẹ kiểm soát tốt cảm xúc, trẻ cũng sẽ học cách làm tương tự.
Khi con không nghe lời thì cha mẹ nên thay đổi cách giao tiếp với con
Thay vì ra lệnh: “Con phải làm ngay!”, hãy thử nói: “Con có thể giúp mẹ việc này được không?” hoặc “Mẹ cần con làm việc này trước khi chơi nhé.” Ngôn ngữ tích cực, mang tính hợp tác sẽ khiến trẻ dễ tiếp nhận hơn.
Bên cạnh việc tìm hiểu con không nghe lời cha mẹ nên làm gì thì bạn đọc cũng quan tâm đến việc nuôi dạy trẻ nhất là với trẻ 2 tuổi nên dạy những gì
Ngoài ra, cha mẹ nên lắng nghe con nhiều hơn. Đôi khi trẻ có lý do riêng khiến chúng từ chối hoặc phản ứng lại lời nói của cha mẹ. Một cuộc trò chuyện thay vì mệnh lệnh có thể là chìa khóa để tháo gỡ tình huống.
Thiết lập quy tắc rõ ràng và nhất quán
Trẻ nhỏ cần có ranh giới rõ ràng để phát triển nhận thức về đúng – sai. Cha mẹ nên:
- Thiết lập các quy tắc gia đình rõ ràng, dễ hiểu và phù hợp với độ tuổi của trẻ.
- Giải thích lý do đằng sau mỗi quy định.
- Nhất quán trong việc thực hiện: nếu hôm nay cho phép nhưng hôm sau cấm đoán, trẻ sẽ bối rối và không tôn trọng quy tắc.
- Khi cha mẹ kiên định nhưng mềm mỏng, trẻ sẽ dần học được cách tuân thủ mà không cảm thấy bị áp đặt.
Con không nghe lời – có thể vì thiếu sự quan tâm từ cha mẹ
Một số trẻ không nghe lời đơn giản vì chúng đang cố thu hút sự chú ý. Khi cha mẹ bận rộn, ít quan tâm, trẻ dễ hành xử tiêu cực để được chú ý hơn là tích cực.
Giải pháp là dành thời gian chất lượng cho con: cùng chơi, đọc sách, trò chuyện, làm việc nhà,… Tình cảm và sự kết nối mạnh mẽ sẽ giúp trẻ cảm thấy được yêu thương, từ đó sẵn lòng nghe lời hơn.
Tránh so sánh và dùng lời lẽ tiêu cực
Những câu như: “Sao con không được như em?”, “Con thật hư!”, “Con chỉ làm cha mẹ thất vọng” có thể gây tổn thương sâu sắc và khiến trẻ mất niềm tin vào bản thân.
Thay vì chỉ trích, hãy chọn cách góp ý tích cực: “Mẹ biết con có thể làm tốt hơn mà”, “Mẹ tin con có thể sửa sai”… Đây là cách hiệu quả để nâng cao sự tự tin và khả năng tiếp nhận lời khuyên từ con.
Con không nghe lời – hãy tôn trọng và làm gương cho con
Trẻ học nhiều từ quan sát hơn là nghe giảng. Nếu cha mẹ thường xuyên lớn tiếng, không giữ lời hứa hoặc đối xử thiếu tôn trọng với người khác, trẻ sẽ học theo cách hành xử đó.
- Hãy làm gương trong lời nói và hành động: lịch sự, tôn trọng, biết lắng nghe và giữ lời. Khi cha mẹ đối xử với trẻ như một cá nhân có giá trị, trẻ sẽ dần biết cách lắng nghe và tôn trọng lại.
Cha mẹ nên làm gì khi con không nghe lời? Giải pháp không nằm ở đòn roi, la mắng hay ép buộc, mà ở sự thấu hiểu, kiên nhẫn và cách giao tiếp đầy cảm thông. Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt với nhu cầu và cảm xúc khác nhau, do đó cha mẹ cần linh hoạt trong cách nuôi dạy và luôn đặt tình yêu thương làm nền tảng.Cũng giống như việc tìm hiểu xem bầu ăn rau cải cúc được không để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé, việc hiểu con cần gì sẽ giúp hành trình làm cha mẹ trở nên nhẹ nhàng và hiệu quả hơn.
